calendario de mulleres astrónomas

Facendo clic no enlace pódese descargar (tamén en galego) o calendario de mulleres astrónomas.

dobre arco da vella

Estes días nos que chove e dá o sol prodíganse os arcos da vella, lucindo as cores como pavos reais que despregan a cola.
A luz pódese reflectir dobremente nas pingas de auga, de xeito que nun ángulo duns 50° aproximadamente aparece un segundo arco máis difuminado.
As cores do arco exterior forman simetría en relación ao arco interior.

constelación de Orión

Dende a prehistoria téñense coñecementos de astronomía en relación ás épocas das chuvias e a influencia destas na agricultura. Nalgúns lugares de Galicia ás Tres Marías de Orión chámanlles as Tres Leiteiras porque cando aparecen no ceo sucede que as vacas dan máis leite.

Na mitoloxía grega Orión era o cazador que perseguía as Pléiades polo bosque seguido do seu canciño, Can maior, onde resplandece a brillante Sirius.

En pinturas achadas en covas de LLeida e Girona e mais en pinturas rupestres do deserto Tasssili-Sahara e outras, aparecen representacións destas constelacións con formas de animais, figuras femininas danzando e unha figura que unhas veces é masculina e outras feminina e que representa a Orión.

lúa crecente trasno e dragón

la douceur de la nuit

J'ai connu des choses
Des moments imprévus
Des rythmes qu'on ose
Comme on a tant vécu

J’ai connu des doutes
Tant, qu'on se sent perdu
Mais aussi l'amour
Comme on n’a jamais vu

Tant que l'eau
Coule dans nos veines
C’est ma flamme et je prie
Pour que jamais elle ne s'éteigne

PONT :
Plus vivant
Que l'amour qui se donne
Que l'on sent
Dans tout ce qui résonne

Plus vivant
Que l'oiseau qui s'envole
Et qui laisse en passant..la trace du vent

REFRAIN :
Elembo ya mopepe

COUPLET :
J’ai connu le charme
La douceur de la nuit
Le bruit et les larmes
La chaleur de la pluie

Si là-bas le temps
A vaincu nos envies
Alors je me sens
Encore plus près d'ici

PONT :
Plus vivant
Que l'amour qui se donne
Que l'on sent
Dans tout ce qui résonne

Plus vivant
Que l'oiseau qui s'envole
Et qui laisse en passant..la trace du vent

REFRAIN :
Elembo ya mopepe

Plus vivant que l’amour qui se donne
Plus vivant que l’oiseau qui s’envole
Elembo ya mopepe
Plus vivant que l’oiseau qui s’envole
Plus vivant que l’amour qui se donne
Elembo ya mopepe
Plus vivant

nube e arco da vella

No corredor do Morrazo chove cando no resto do Morrazo non. Debido ao efecto Foehn, as nubes que chocan contra o Ghaghan enfrían ao ascender o monte e condensan. A barlovento, un rabo de nube.

eclipse de venus

Pouco despois de poñerse o sol, unha lúa delgada e crecente que os árabes chaman al hilal descubría un punto brillante, o planeta Venus. Un pouco máis arriba, á dereita, brillaba con menos intensidade Xúpiter.
Por falta de trípode os planetas semellan bágoas, minúsculas por falta de zoom.

berce das estrelas

sempre hai algo máis grande

en tren ás nubes

a lúa e o acueducto

As estrelas, como a xente teñen distintas vidas, unhas son solitarias, outras viven en comunidades ou en parella orbitándose unha a outra e ás veces eclipsándose mutuamente.
Hainas variables, espléndidas, vermellas superxigantes, amarelas, azuladas, enormes e a impoñentes distancias. Teñen exóticos nomes de princesas.
Algunhas, como a nosa, teñen planetas. E os planetas, satélites.

Que sorte ten a lúa que se pasea por onde quere, por todas partes ao mesmo tempo.
Ela si que ten o don da ubiqüidade.
Ambivalente, devala no hemisferio sur mentras no norte é crecente.
Esta noite está chea, chea para o norte e para o sur.
O sábado deuse unha volta por Segovia mentras cara ao oeste ocultábanse como lúas diminutas os planetas (Venus e Xúpiter).

Semellante á nosa Vía Láctea, esta galaxia NGC 7331, a uns 50 millóns de anos luz de distancia, encóntrase na constelación de Pegaso, rodeada doutras galaxias moito máis afastadas.




PEGASUS

Acompáñame Pegaso, atravesaremos o Helicón
quero beberme os versos que brotan
da fonte de Hipocrene,
porque os meus ollos xa non captan
a intanxible beleza,
porque me foxen os ritmos acuáticos
do trafego dos días,
porque as cores dun serán
non me seducen a mirada.
Acompáñame, Pegaso, vengaremos ás amazonas
subiremos ás nostálxicas lendas
dende o non retorno galopante
da memoria perdida.
Acompáñame, Pegaso,
porque os meus ollos xa non saben
discernir as sombras caducas,
porque me foxen os sorrisos
hibernados de todas as mulleres,
porque os seus ollos sedutores
enchen o abismo de fogos de artificio.
Acompáñame, Pegaso, galoparemos
con ritmo voluptuoso polas noites
deste outono condenado ao recordo.

(do libro de poemas sobre constelacións
Interludi de Consol Martínez Bella,
en tradución do catalán ao galego)

cúmulos na Branda de Alhal

nube chapeu sobre monte Tegra

“As simetrías aparecen tamén en transformacións que implican un contexto, unha escala ou forma. Montañas e toupeiras comparten aproximadamente a mesma foma, igual que as espirais de estrelas nas galaxias e os remuíños de leite no café.

As carapas de caracois e os xirasois repiten as mesmas pautas porque nas súas instruccións xenéticas hai codificada unha simetría da proporción: a seguinte fila de pétalos ou a inmediata voluta da carapa deben crecer de tal xeito que garden a mesma proporción coa que precede e segue.”
K. C. Cole, O universo e a taza de té

Vía Láctea, a galaxia

O que nós vemos da Vía Láctea é unha mancha esbrancazada que atravesa o ceo nas noites despexadas semellando unha banda de diminutos puntos que son as estrelas.

Unha delas é o Sol arredor do que xira a terra coa súa lúa igual que outros planetas xunto cos seus satélites.

Como xiran as galaxias arredor do seu propio centro, e todos os sistemas solares con ela.

Todo o noso sistema solar está situado na periferia da Vía Láctea.
Claro que nós o Sol vémolo dun tamaño desproporcionado en relación ás outras estrelas porque en comparación con elas está moito máis perto.

Estamos dentro da espiral e o que vemos á noite é un dos seus brazos.



A Vía Láctea é unha galaxia espiral cuns 200 billóns de estrelas. O sol está no brazo de Orión, a aproximadamente 26 000 anos-luz do centro. Cara ese centro da galaxia as estrelas quedan cada vez mais perto unhas das outras.



Clica aquí se queres ver outra versión que fai tamén referencia ás nebulosas.

Universo elegante: teoría de cordas

As cordas vibran non só nas tres dimensións habituais e o tempo, senón tamén noutras SEIS dimensións…
As súas HARMONÍAS producen todo o que existe.
É a “teoría do TODO”.

As cordas vibran nun espacio de 10 dimensións e posúen enormes cantidades de SIMETRÍA. Pódense transformar en multitude de maneiras –en gravidade, estrelas, células nervosas e átomos radiactivos- e continuar sendo ESENCIALMENTE O MESMO.

A teoría M: Máxica, Misteriosa ou Madre, é aínda máis simétrica que a de cordas pois incorpora unha undécima dimensión.

Os sistemas de referencia cambiantes e a idea de que a realidade pode abarcar varias perspectivas sen ser en ningún caso falsa constitúen a base tanto da relatividade especial de Einstein (elasticidade do espacio, tempo, enerxía, materia) como da relatividade xeral (curvatura do espacio-tempo).

Os físicos describen ás veces A NADA como un estado de PERFECTA SIMETRÍA.

Galaxias

Esas fabulosas criaturas, as galaxias, albergan millóns e millóns de mundos posibeis cada unha...

Nós, que albergamos tamén inmensos mundos, cada criatura terrestre, non somos máis que minúsculas partículas bailando vertixinosamente nos brazos dunha delas, a Vía Láctea, o Camiño das brillantes Estrelas.

Istambul

"Vén, contareiche en secreto a onde leva esta danza.
Ve como as partículas do aire
e os grans de area do deserto
xiran desnorteados.
Cada átomo
feliz ou miserable
xira apaixoado
en torno do sol"
Rumi

Demos unha volta de 225 millóns de anos para chegar á mesma parcela da galaxia en que viviron os pterodáctilos.

Despregaremos por fin as alas?

Megalitos

Durante o Neolítico construíanse monumentos funerarios con grandes pedras o que deu nome á cultura megalítica (mega=grande, litos=pedra). Grandes úteros de pedra para voltar, no fin, ao principio. Neles efectuábanse enterramentos, con frecuencia colectivos. No interior do útero-tumba os corpos acocorábanse embrullados en si mesmos, curiosamente pintados de vermello, cor (do sangue) que dá lugar á vida. Arredor e por enriba do monumento lítico, amoreábanse a terra e pedras máis pequenas, de xeito que formaban túmulos na paisaxe, cun diámetro de entre 10 e 50 metros e unha altura entre 0,5 e 50 metros, aínda que as máis, dun par de metros de altura.

Os megalitos selaban o tempo de espera: pedra>petra>metra>matriz, como metáfora da preñez da Terra.

As sepulturas consistían en cámaras formadas por enormes pedras chantadas verticalmente no chan, algo viradas cara o interior do monumento co fin de soster mellor a cuberta que consistía nunha ou máis laxes. A toda a construcción chámaselle anta, antela, arca, arquiña, universalmente coñecida como dolmen, palabra gaélica que significa mesa de pedra . Ás veces á anta dá acceso un túnel a xeito de pasaxe, preferentemente orientado ao raiar do sol. Nas paredes do corredor hai en ocasións gravados ou pintados signos ou aparecen na entrada estelas con motivos antropomorfos.

As antas cubertas de terra, mamoas, medorras, medoñas ou modias constitúen a viva metáfora do feminino.

Galicia e norte de Portugal comparten serras e ríos que discorren por grises leitos graníticos. Camiños de pedra atravesan as aldeas de pedra e alcanzan a serra, toda pedra. Ambas as beiras da raia teñen paraxes inzadas de montículos dondos onde se agochan os dolmens algúns decorados con gravados. Nos antigos camiños de peregrinación que discorren por estas terras os romanos construíron calzadas e chantaron miliarios adicados a deuses, astros e emperadores. Posteriormente o cristianismo unificou os diversos camiños primitivos que se dirixían a lugares sagrados levándoos a unha única meta de peregrinación, Compostela.


Arcaicos camiños atravesan a raia, polos marcos, por Penagache. Alí as mámoas e as espidas antas forman cemiterios megalíticos e abondan esas populares lendas de tesouros enterrados e mouras que se peitean nas pozas.

No alto da serra Amarela, o touro barrosán apunta a Venus cos seus cornos de lira .

Metáforas

Na noite dos tempos ceo e terra namoraron no cume da montaña. Foi alí onde os indios navahos acharon unha pedra azul, a que enseguida convertiron en deusa. Dos seos da deusa -un de cunchas brancas e outro de contas de turquesa- naceron a Lúa e o Sol.

O sol nace no mito dunha pedra. A pedra vén dun sol porque os pesados elementos que a forman proveñen do interior de estrelas moi quentes cando estouraron en forma de supernovas. Eses elementos forman a auga e a materia do corpo, esqueleto de pedra calcárea incluído.

Vimos do sol, de soles diversos. Hidróxeno que se volve Helio, producto de reaccións de fusión nuclear. O núcleo dun átomo que tería un só protón fusiónase con outro con outro protón e crea un elemento novo que xa ten dous protóns no seu núcleo. Como resultado desprende unha fabulosa cantidade de enerxía. Tanta como para manter todo un sistema de planetas en diferentes órbitas, cos seus respectivos satélites, asteroides e cometas e demais. Tanta como para movilizar todo un ecosistema planetario.

O sol naceu dunha nube de gas que xiraba bulindo a grandes temperaturas. Parte do gas exterior arrefeceu e condensou en forma de planetas (astros que polo seu tamaño non chegaron a ser soles).

Nun deles depositáronse e combináronse nalgún momento os materias provenientes dalgunha remota estrela incandescente, estrela morta que ao estalar dispersou átomos polos espacios siderais.

De non ser polas supernovas non terían aparecido os átomos que constitúen as cadeas de ADN, onde se encontran as codificacións que dan lugar ao que manifestamos e somos.

Entre a supernova e a chegada dos elementos a este planeta-casa sucedéronse eras incalculabeis. Iso aconteceu moito tempo atrás de ter nacido o sol, moito antes de 4.500 millóns de anos atrás.

Combináronse elementos, atracción, repulsión, mutación e evolución. A casa redonda foise volvendo amable, que naquelas circunstancias viña querendo dicir respirable.

Daquela foron aparecendo diversas criaturas portadoras de algo chamado vida, cualidade consistente en nacer e perecer para continuar avanzando a cambio de traumáticas transformacións.

Metamorfoses con fases acuáticas, aéreas, terrestres, metálicas.
A partir dos átomos dalgúns elementos, vamos creando cristais, multiplicando células, seguindo o campo mórfico de crecemento de cada especie, pasando do medio acuático ao ar, e por fin á terra que nos desintegra e co paso do tempo nos volve de novo minerais.



Para saber máis sobre o sol, preme aquí
ou escoita esta historia

Mitos soños redondezas e outras miudezas

“Deus dorme na pedra
soña nas plantas
axítase nos animais
e desperta na humanidade”
(proverbio sufí)

Unha antiga crenza da India conta que o mundo é o soño de Brahma, deus xigante que todo crea e todo destrúe.

Brahma dorme e no seu soño o mundo existe.

Brahma desperta e na vixilia o mundo desaparece.

É un mito e sintoniza con teorías científicas acerca de universos que se expanden e contraen, tal como a respiración de Brahma.

Deixamos dormir a Brahma para que siga soñando e nós vivindo tranquilamente no seu soño, e soñamos. Soños nocturnos onde construímos incomprensibles mundos paralelos que desaparecen como néboa ao despertar, e soños diurnos que se materializan para aparentar realidades que ao fin tamén desaparecerán.

O tempo semella breve e non é tal. É elástico, capaz de esticar do mínimo ao máximo: cronómetro, horario, fases lunares, translacións de planetas, eclipses, tránsitos de cometas, precesión de equinocios, lento afastar das galaxias,...

O infinitesimal toca o infinito.

En calquera recanto da terra o ceo é gratis, só precisamos de intemperie, ou dunha xanela para asomarnos. Mágoa das cidades, que padecen contaminación lumínica e non permiten disfrutar da mellor das vistas.

Milenios atrás humanas e humanos abraiaron co resplandor dos astros preguntándose a razón das súas misteriosas idas e vindas calculando periodicidades e movementos e representando as súas elucubracións en sinxelos ou complexos calendarios.

Da ancestral cultura do ceo ficaron testemuñas inscritas ou pintadas nas laxes, códices, tratados e mitoloxías.

Unha viaxe que comeza nos petroglifos cos círculos concéntricos, as rodas, as espirais..., continúa polas pirámides e as catedrais para chegar aos mapas estelares, a fotografía dos telescopios espaciais, simulacións e programas dixitais que permiten contemplar o ceo on line.