mayas, instrumentos da astronomía

de chuvia

 

cara ao sur ábrese un claro

do universo elegante

Brian Green, físico teórico da Universidade de Columbia, inspirou co seu primeiro libro a serie de tv Universo elegante  protagonizada por el mesmo. Agora ven de publicar Realidade oculta,  da que nos dá conta o diario El País no seu suplemento do sábado.
Entrevista en Babelia con Brian Green

Teoría de Todo (Universo elegante)  baseada na teoría de cordas, con subtítulos en portugués.

de volta a Gaia

Todo comezou hai uns 4.000 millóns de anos...

A visión do planeta como organismo vivo presentouna James Lovelock coa importante contribución  da súa colega Lynn Margulis a finais dos anos 70. Daquela chamáranlle Gaia á Nai Terra, tal como na Grecia antiga e así batizaron a súa hipótese dun mundo capaz de regularse a si mesmo non só por medio dos seres vivos senón, e fundamentalmente, a través das innumerabeis moléculas do aire, a terra e a auga dos océanos.

Hai uns días que Lynn Margulis finou, deixando unha estela de ciencia, conciencia e simpatía. As moléculas que foron o seu corpo pasaron a formar parte da atmósfera de Gaia.

Esta bióloga evolucionista investigou as bacterias dentro das células eucariotas, ou células con núcleo. A partir das hipóteses elaboradas por diversos xenetistas creou a súa teoría da endosimbiose sobre a orixe das células eucariotas na que estarían as asociacións simbióticas -mutuamente beneficiosas- de células máis primitivas, sen núcleo, chamadas procariotas. Entre estas células procariotas, as capaces de realizar reaccións de combustión utilizando osíxeno darían lugar ás mitocondrias das células evoluídas, as fotosintetizadoras aos cloroplastos e as que tiñan mobilidade -como as espiroquetas- serían as precursoras dos cilios e flaxelos, todos eles orgánulos da actual célula eucariota.

A súa teoría sobre a orixe da vida, a simbioxénese, hoxe formalmente aceptada e recoñecida igual que a anterior,  foi ao principio considerada herética pola comunidade científica ancorada no concepto darwiniano de competencia entre os organismos vivos frente ao de cooperación e simbiose que propoñía Margulis. Pero as súas hipóteses harmonizan tamén co darwinismo, no senso de que un novo organismo, tal como o liquen, creado a partir da relación simbiótica de outros dous de diferente especie (neste caso alga e fungo), adaptarase mellor ao medio, aumentando mediante a asociación as posibilidades de superar a barreira da selección natural.

Escribíu numerosos artigos e libros, algúns destes últimos en colaboración co seu fillo Dorion Sagan (o seu primeiro marido foi Carl Sagan, con quen tivo dous fillos). Entre os libros encontramos títulos como  Que é a vida? / Que é o sexo? / Danza misteriosa: a evolución da sexualidade humana / A orixe da célula / Unha revolución na evolución / Peixes luminosos: historias de ciencia e amor.

Velaquí unha entrevista de 2002:

Bióloga estrella

O día que foi investida  doctora honoris causa, en 2007,  pola Universidade Autónoma de Barcelona (tamén recibíu ese título nas Universidade de Valencia e Vigo, entre outras):

Lección maxistral de Lynn Margulis sobre a evolución desde a perspectiva gaiana

Ademais de textos deixou unha serie de audiovisuais didácticos que explican as súas ideas.

tempo ao tempo

"A ensoñación, que é ao pensamento o que a nebulosa á estrela, limita co soño e a el concerne como fronteira. Unha atmosfera habitada por transparencias viventes: velaí o comezo do descoñecido. Mais alén diso ábrese o Posible, inmenso. Hai alí outros seres, outros feitos. Non o supernaturalismo, só a continuación oculta da natureza infinita… O soño está en contacto co Posible, que tamén chamamos o improbable. O mundo da noite é un mundo. A noite, en canto noite, é un universo… (…) o eterno misterio que chamamos Soño, e que non é outra cousa que a aproximación dunha realidade invisible. O soño é o acuario da Noite.”                               
Victor Hugo, Os traballadores do mar
(citado por Ursula K. Le Guin en “A roda celeste” )

A nebulosa mental fabrica fantasías feitas de ideas -cal poeira loucas e dispersas-, materia prima con vontade de virar estrelas. No pensamento nebuloso a economía base do sistema social actual non terá razón de ser porque o papel relevante pasa a ser ocupado pola ecoloxía, como ciencia e xeito de vida.

Cambios na radiación solar poderían transformarnos en seres autótrofos para sermos quen de regular o nivel enerxético sen precisar un constante suministro de bebida e alimento, nin soma ou calquera outro sustituto. A propia saliva nos activará, como a saiba aos vexetais. Simplemente o noso organismo sintetizará azúcar a través de complexas reaccións enzimáticas, e o producto dese metabolismo convertirase na nosa fonte de ambrosía.

 

Unha vez agotados os combustibles fósiles e botado man de recursos xeotérmicos e xeomagnéticos, explotación a maior escala de excedentes de materiais reactivos e diversas tentativas de utilización de biomasa, enerxías eólica e fotovoltaica a pequena escala... finalmente acadarase a fonte primaria que revolucionará o sistema a nivel mundial mudando radicalmente o paradigma de pensamento e hábitos de convivencia e supervivencia, que axiña caerán no esquecemento.

Desprazarémonos a velocidades impensables -a da luz dará risa?- por teletransportación en veículos merkaba individuais ou colectivos, desafiando definitivamente a tecnoloxía e a lei da gravidade.

Procesar e transmitir información sen máquinas será o cambio máis rompedor. Adeus fibra óptica, adsl, wifi, ipad,  iphone e todo o que veña despois. As ondas cerebrais clasificaranse por microfrecuencias,  un chip-adn dará cabo do que sabemos ou queremos saber e a información terá carácter práctico. Non acumularemos máis porque canto se precise estará ao noso alcance; reutilizarase o que mereza a pena, reparando e reconstruíndo o que estaba ben feito e só se teña gastado ou estragado. A natureza contaxiará todo co seu ciclo de rexeneración e entraremos en harmonía coas estacións e os procesos vitais daquilo que nos rodea.

As emocións serán transmutadas en inspiración. A inspiración en creación. A creación en diversas formas de indubidable beleza. Cada célula do planeta, contándonos entre elas, estará pendente  do organismo enteiro. Como un corpo que se cura dun cancro descontrolado e expansivo, a Terra sarará dos seus excesos, poñéndose máis ufana e bonita do que o teña estado en calquera outra era, e con ela todo o que nela existe. Bastará con sintonizar unha determinada frecuencia e quen consiga facelo transmitirallo a máis alguén e así sucesivamente.  Até que finalmente, tamén o planeta Terra desapareza e con el as súas criaturas. Mais daquela xa se terán extinguido todas as especies pasando a ser un contributo infinitesimal á materia do universo dando cabo de si noutra esfera potencialemente habitable para comezar de cero en forma de bacterias. En todo caso, algo que non se alcanza a medir, a enerxía intanxible da que participamos mentras vivimos, continuará crecendo sen cesar, sumándose á imparable expansión das galaxias. Que máis se pode pedir? O universo seguirá sendo a nosa casa!

cando chega a noite...

When the night comes,
and you don't know which way to go
Through the shadowlands,
and forgotten paths,
you will find a road
Like an owl you must fly by moonlight with an open eye,
And use your instinct as your guide, to navigate the ways that lays before you,
You were born to take the greatest flight
...

estrelas de outono